انواع پیچ و کاربردهای آن

هر فرد فنی، متخصص و حتی هر کاربر معمولی که برای کارهای خود نیازمند به ابزارهای مختلف است، علاوه بر ابزار به لوازم جانبی و مصرفی برای تکمیل کار خود نیازمند است. بعضی از این لوازم جانبی مصرفی وظیفه اتصال دادن قطعات مختلف برای ساخت، مونتاژ و یا تعمیرات دستگاه ها را دارند که شامل پیچ، رولپلاک، پرچ، میخ، واشر ، مهره و … هستند.

انواع اتصالات

از بین این لوازم مخصوص اتصالات، بعضی از آنها ایجاد کننده اتصالات دایمی و بعضی دیگر ایجاد کننده اتصالات موقتی هستند که هر کدام برای کاری خاص مناسب اند. از بین این لوازم و قطعات می توان به میخ و میخ پرچ، چسب و جوش اشاره نمود که در ابعاد، جنس ها و تحمل نیروهای متفاوتی تولید می شوند. پس از این که قطعات با کمک اتصال دهنده های دایم به هم متصل شدند، برای جدا کردن آنها نیازمند تخریب اتصال هستیم.
اما در مواردی هم نیازمند این هستیم که اتصالات را پس از مدتی باز کنیم و قطعات را از یکدیگر جدا نماییم. از جمله قطعاتی که این اتصالات موقت را برای ما ایجاد می کنند، پیچ ها هستند که بنا بر نوع خود به هماره وسایل دیگری از قبیل مهره، رولپلاک و واشر به کار گرفته می شوند. این گونه اتصالات که با کمک پیچ و لوازم همراه ایجاد می شود دارای درجه آزادی هستند و در فعالیت های مختلفی از قبیل نجاری، آهنگری، ساخت انواع دکوراسیون، نصب قطعات بر سطح دیوار و سایر کاربری ها استفاده می شوند. اتصالاتی که با کمک پیچ انجام بگیرد را می توان بعد از مدتی باز کرد.

پیچ چیست

پیچ یک قطعه فنی و یکی از لوازم جانبی پرمصرف در فعالیت های صنعتی و خانگی است که دارای سطح بیرونی رزوه دار است و در اغلب مواقع از فلز ساخته می شود. جفت متصل شونده به بعضی از پیچ ها مهره نام دارد که بر خلاف پیچ در سطح داخلی خود دارای رزوه است. این دو قطعه در همدیگر چفت می شوند و در بیشتر موارد با همدیگر خریداری می شوند.
یک قطعه کاربردی دیگر هم که با این جفت به کار برده می شود واشر است. واشر یک حلقه فلزی یا پلاستیکی است که به همراه پیچ و مهره و در فاصله بین مهره و تکیه گاه واقع می شود و وظیفه آن جلوگیری از باز شدن اتصال پیچ و مهره به خاطر حرکت و ارتعاش و پیچیدن این جفت است. واشر در واقع فشار بسته شده مهره بر تکیه گاه را مهار می کند و منتقل می کند.
در مواقعی هم که قرار است قطعاتی را به کمک پیچ به سطح دیوار متصل کنیم از یک قطعه با نام رولپلاک استفاده می شود. رولپلاک ها معمولا از پلاستیک ساخته می شوند و در هنگامی که پیچ در دیوار فرو می رود، دور پیچ را می گیرد و اتصال پیچ در سطح مصالح دیوار را محکم می کند. پیچ در درون رولپلاک می پیچد و با هر چرخش اتصال محکمتری را ایجاد می نماید.
شیارهای پیچ عموما به شکل مثلث، مربع، ذوزنقه و نیم دایره بر روی سطح بدنه قرار دارند و در انتهای اکثر پیچ ها یک نوک تیز برای ورود آسان به سطح کار هست. برای باز و بسته کردن پیچ ها از انواع آچارها، پیچ گوشتی ها و نیز ریل های پیچ گوشتی استفاده می شود.
بخش استوانه ای پیچ تا نوک پیچ را پای پیچ می نامند که احتمال دارد تمام آن یا قسمتی از آن رزوه شده باشد. به فاصله‌ی بین هر شیار پیچ با شیار دیگر هم گام پیچ گفته می شود. جهت مارپیچ های پیچ اگر به صورت ساعتگرد باشد پیچ راستگرد نام دارد و برای باز کردن آنها باید آچار را به سمت چپ بگردانیم. پیچ های چپ گرد هم پیچ های خاصی با کاربردهای خاص هستند.
در بررسی پیچ و برای خرید پیچ، به مورادی مانند جنس، ابعاد، خواص مکانیکی و فیزیکی، هندسه پیچ، روش تولید پیچ، کلاس پیچ، پوشش و رنگ پیچ، گشتاور متحمل شونده، مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی، استانداردهای پیچ و موارد مشابه توجه می شود.

جنس پیچ

در ساخت پیچ های فلزی معمولا از فولاد کم کربن، کربن متوسط و پر کربن استفاده می شود. جنس پیچ و جنس مفتولی که در تولید آن به کار رفته اهمیت بسیاری دارد و بهتر است مواد آن به صورت یکنواخت و همگن بدون حباب های هوا و ناخالصی باشد تا در طول کار، باعث تمرکز تنش و شکست و ایجاد ترک در پیچ نشود.
پیچ های تولید شده از فولاد کم کربن در صنایعی با گستره ی دمایی و نیرویی بالا از جمله در صنایع برق و مخابرات استفاده می شوند و به این پیچ ها , پیچ آهنی هم می گویند.
پیچ های تولیدی از فولاد های کربن متوسط هم به خاطر استحکام بالای خود در صنایع پل سازی ، استراکچر سازی ,، صنایع نفت و صنایع حساس به کار رفته می شوند. به این پیچ ها ، پیچ فولادی یا پیچ خشکه هم می گویند.
پیچ های تولید شده از فولاد های کربن بالا یا فولاد زنگ نزن هم مقاومت بسیار بالایی دارند و در صنایع دریایی , صنایع غذایی و مکانهای بسیار مرطوب استفاده می شوند.

گرید یا کلاس پیچ

کلاس یا گرید پیچ یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب پیچ است که نشانگر مقاومت و استحکام و نیز نوع و کاربرد آن است. هر چه کلاس پیچ بالاتر باشد محکم تر است و میزان کربن بیشتری در ساختار آلیاژ خود دارد.
گریدهای 3.6، 4.6، 4.8، 5.6، 6.8، 8.8، 9.8، 10.9، 12.9 گرید هایی هستند که در استاندارد DIN مطرح هستند و از این میان گریدهای 5.6، 8.8، 10.9 و 12.9 پرکاربردترین می باشند.

تقسیم بندی پیچ ها

پیچ ها از لحاظ نوت اتصال، به طور کلی به دو دسته‌ی اصلی پیچ خودکار و پیچ غیر خودکار تقسیم می شوند.

پیچ خودکار

پیچ های خودکار پیچ هایی اند که برای ثایت شدن در سطح، نیازی به مهره ندارند و نوک آنها مانند میخ تیز است تا در صورت نیاز بتواند قطعه را سوراخ کند مانند پیچ سر مته ای، پیچ چوب و پیچ ام دی اف.

پیچ غیر خودکار

این نوع پیچ ها برای محکم شدن نیازمند مهره هستند و از جمله‌ی آنها می توان پیچ شش گوش، پیچ مربعی، پیچ اتاقی ، پیچ جوشی ، پیچ استوانه ، پیچ آلن و استاد بولت اشاره نمود.

انواع پیچ و کاربرد آن

پیچ ها تنوع و کارکردهای بسیار متنوعی دارند و از جنس های مختلف، در شکل های مختلف و برای وظایف مختلفی ساخته می شوند. در ادامه به بعضی از انواع پیچ اشاره می کنیم.

پیچ چوب

پیچ چوب یکی از انواع پیچ های مهم در صنایع و مشاغل به شمار می آید و مخصوص کار در نجاری ساخته شده است. شکل و ساختار این پیچ به صورت مخروطی است و دارای طول بلند و رزوه های بزرگ با طول زیاد است. جنس پیچ های چوب غالبا از فولاد است و معمولا با کمک پیچ گوشتی باز و بسته می شوند. پیچ چوب انواع مختلفی دارد از جمله پیچ چوب دوسو، پیچ چوب چهارسو و … .

پیچ آلن

پیچ آلن یکی از پیچ های پرکاربرد در صنایع مختلف است که به خاطر صاف بودن سطح می تواند در گوشه ها و یا فضاهای محدود استفاده شود. جنس پیچ آلن از آهن یا فولاد است و در سه گرید تولید می شود. این پیچ از لحاظ ساختمان با پیچ و مهره شش گوشه مشابه است اما از نظر گل پیچ با هم متفاوتند.
انواع پیچ آلن عبارت اند از پیچ آلن سر تخت یا سرخزینه، پیچ آلن مغزی و پیچ آلن استوانه ای

پیچ ام دی اف

در بین پیچ های مختلفی که در انواع اتصالات مختلف به کار می روند و جنس ها و کاربری های گوناگونی دارند، پیچ ام ی اف پیچ بسیار پرکاربرد است و برای کار بر روی انواع چوب های ام دی اف و ساخت و سازهای چوبی به کار گرفته می شوند.
چوب MDF ماده ای است که از ترکیب خرده چوب و رزین به صورت فشرده ساخته می شود. چوب ام دی اف به خاطر داشتن قیمت مناسب بسیار پرکاربرد است و در ساخت میز و صندلی، کابینت، کتابخانه و انواع سازه های چوبی به کار می رود.
پیچ ام دی اف برای اتصال صفحات ام دی اف مناسب است. این پیچ ساختاری نرم تر از سایر پیچ ها دارد و این نیز به دلیل ساختار نرم و انعطاف پذیر صفحات mdf است. از آنجایی که صفحات ام دی اف سبک هستند به ابزارهای محکم و مخصوص و پیچ های سخت نیازی ندارند.
یک دلیل دیگر برای افزایش خرید ییچ ام دی اف هم قیمت مناسب این نوع پیچ است.

ساختمان پیچ ام دی اف

سری پیچ های ام دی اف به شکل چهارسو است و دارای بدنه و ساق بلند می باشد. از لحاظ رزوه هم پیچ های ام دی اف دارای رزروه های طولانی تری در مقایسه با پیچ های دیگر هستند. این رزوه ها عمق زیادی دارند و در ساخت آنها دقت کافی به کار گرفته شده است. پیچ های ام دی اف بسیار سبک هستند و به خاطر نرم بودن، احتمال آسیب آنها بیشتر است.
برای اتصال قطعات ام دی اف بهتر است از پیچ های دیگری به جز پیچ ام دی اف استفاده نشود زیرا به چوب آسیب می رساند و باعث شکستن و گسستن ساختار چوب می شود.
جنس پیچ های ام دی اف غالبا از آلیاژ فولاد ، برنج ، آلومینیوم و استنلس استیل است. پیچ های ام دی اف فولادی استحکام زیادی دارند و کاربری آنها گسترده است. این محصولات از آلیاژ کربن ضد زنگ هستند و دوام مناسبی در مقایسه با سایر پیچ های ام دی اف دارند.

انکر بولت

انکر بولت ها که با نام پیچ لنگر هم خوانده می شوند از جمله پیچ های پرمصرف در صنایع ساختمانی هستند و برای نصب قطعات و اتصالات فلزی به سطوح مختلف بتنی، آجری و سنگی و سایر سطوح به کار برده می شوند.
انکر بولت ها به گونه ای ساخته می شوند که بتوانند در برابر انواع نیروها و تنش های برشی و کششی از خود مقاومت خوبی نشان دهند و به خاطر جنس مواد سازنده که از فولاد آلیاژی است، در برابر خوردگی و زنگ زدگی دوام خوبی خواهند داشت.
انکر بولت دارای یک بخش پیچ و مهره به اضافه یک لنگر نگهدارنده است. وظیفه این لنگر این است که در داخل فنداسیون قرار بگیرد و به وسیله رزوه های پیچ باعث ثابت شدن قطعه به پایه شود. پیچ لنگر قابلیت تنظیم دارد. برای خرید پیچ انکر بولت لازم است به شرایط محیط کار شامل رطوبت، آب و هوا، و وجود مواد خورنده توجه شود.

پیچ لنگر L

پیچ لنگر ال که ظاهری مشابه با حرف L انگلیسی دارد برای نصب ستون های فولادی، پایه های چراغ های خیابانی، استندهای فلزی تبلیغاتی، بیلبوردها، نصب چراغ های راهنمایی و رانندگی و برای اتصالات و تاسیسات مختلف به کار برده می شود. پیچ لنگر ال شکل در پایه بتن فرو می رود.

پیچ قلاب

پیچ قلاب دار یا پیچ گوشواره ای یک نوع حلقه نگهدارنده است که با عبور طناب، زنجیر یا سیم بکس از درون آنها و محکم کردنشان، اجسام و قطعات را جابجا کرد.
پیچ سر قلابی شامل دو بخش استوانه ای و گل پیچ است. بخش استوانه ای رزوه دار است و می تواند با مهره به کار رود. گل پیچ این نوع پیچ ها هم به شکل یک حلقه یا قلاب متصل به بخش رزوه دار ساخته می شود.
انواع پیچ قلاب شامل بولت های گوشواره ای، پیچ چشمی همراه با محافظ کامل ، پیچ های حلقه ای و پیچ چشمی خودکار هستند.

پیچ سر خزینه

پیج سرخزینه یا پیچ خزینه دار هم ، یک نوع پیچ با نوک رزوه معمولی و اصطلاحا ماشینی است که گل یا سر آن به صورت مسطح ساخته می شود. این نوع سر، سر خزینه نام دارد. مسطح بودن سر پیچ کاربردهای مختلفی دارد و شکل گل پیچ خزینه غالبا به صورت آلنی یا دو سو است. پیچ خزینه نوعی پیچ خودکار به شمار می رود. یچ سرخزینه به صرت کامل در سطح کار فرو می رود و مهمترین کاربرد آن در سطوحی است که حفظ صافی آنها اهمیت دارد.
انواع پیچ سر خزینه ای که در بازار موجودند عبارتند از پیچ آلن سرخزینه یا قیمت پیچ سر خزینه یا پیچ سر خزینه آلن خور ، پیچ سر خزینه ای دو سو و پیچ سرخزینه چهارسو.

پیچ های دیگر …