مته چیست؟ کاربرد مته و نحوه کارکرد آن

تعریف مته

شما برای سوراخ کاری اشیا، سطوح و قطعات مختلف، به یک ابزار تیز و برنده نیاز دارید که عمل سوراخ کاری را با کارایی بالا انجام دهد. این ابزار تیز، برنده و مورد نیاز شما مته است.
برای به کار بردن مته ها شما به دریل نیاز دارید، تا بتواند با ایجاد چرخش، مته ها را بچرخاند و سوراخ مورد نظر شما را بر روی انواع سطوح و قطعات ایجاد کند. مته ها یکی از لوازم جانبی مهم و اساسی انواع دریل برقی و دریل شارژی هستند، به گونه ای که بدون آن ها ( مته ها ) عمل سوراخ کاری انجام نخواهد شد. این ابزار پر کاربرد معمولا سوراخ های دایره ای شکل با قطرها و اندازه های مختلف به وجود می‌ آورد و با اشکال و سایزهای متنوع و مختلف خود، در تمامی مصارف صنعتی و خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مته ها در جنس های مختلف برای سوراخکاری روی قطعات مختلف ساخته شده‌اند تا هر کس متناسب با قطعه‌ای که قصد سوراخکاری آن را دارد، مته‌ی مخصوص به آن را انتخاب نماید.

امروزه از دریل، مته و انواع مته می‌توانیم به عنوان پر کاربردترین ابزار در محیط های صنعتی و خانگی اشاره کنیم. از کارهای ظریف گرفته تا کارهای صنعتی و ساختمانی همگی به دریل و البته انواع مته نیاز دارند.
در یک بیان ساده می‌توانیم مته دریل را این گونه تعریف کنیم: ابزاری برای براده برداری است که سوراخ هایی دایره ای شکل و در شکل های مختلف دیگر را، با قطرهای مختلف، بر روی قطعات، سطوح و اشیای مختلف ایجاد می‌کند.

قسمت های تشکیل دهنده مته

مته دارای اجزا و ساختار مختلفی است که در ذیل به تعریف آن ها می‌پردازیم :

بدنه مته

قسمتی از مته است که دو سمت طول آن را شیارهای مارپیچ پوشانده است. بیشترین عمق سوراخی که توسط مته ایجاد می‌شود برابر طول بدنه‌ی آن است.

دنباله مته

قسمت انتهایی مته که درون سه نظام دریل قرار می‌گیرد و به آن متصل می‌گردد، دنباله مته است. دنباله مته معمولا به دو شکل مخروطی و استوانه ای ساخته می‌شود.

شیار مته

مهم ترین قسمت مته را شیار آن تشکیل می‌دهد. شیارها زاویه مناسب برای لبه‌ی برنده مته را ایجاد می‎‌کنند و براده هایی را که در اثر سوراخکاری ایجاد می‌شوند به سمت بیرون پرتاب می کنند.

نوک مته

از نوک مته می توانیم به عنوان عامل تعیین کننده‌ی سوراخکاری نام ببریم. نوک مته دارای چهار زاویه است که بسته به نوع سوراخکاری می توانید از آن ها استفاده کنید.

قطر مته

بر خلاف تصور عموم که قطر بدنه را قطر مته می پندارند، قسمت جلویی و روی نوک مته قطر اصلی مته است.

لبه برنده مته

لبه های برنده مته به صورت شیب دار در نوک مته قرار دارند. این لبه ها طولی برابر هم دارند و عمل براده برداری از قطعات و سطوح را انجام می‌دهند.

فاز مته

شاید این سوال ذهنتان را درگیر کرده باشد که فاز مته چیست؟ باید بگوییم لبه های شیار ها که گوشتی نازک تر دارند فاز مته نامیده می‌شوند و کار آن ها پیشروی هرچه راحت تر و سریع تر مته برای سوراخکاری است.

کاربرد مته و نحوه کارکرد آن

همانطور که در تعریف مته نیز به این موضوع اشاره کردیم، کاربرد اصلی و اساسی مته به طور کلی ایجاد کردن سوراخ با قطر و طول مورد نظر شما بر روی انواع قطعات و سطوح است.
مته ها بر روی انواع مختلف دریل به راحتی نصب می‌شوند و عمل سوراخکاری را با چرخش در جهت عقربه های ساعت انجام می‌دهند.
برای ایجاد کردن سوراخ هایی با قطر بزرگ تر می‌توانید در ابتدا از مته های کوچک تر استفاده کنید و بعد از ایجاد سوراخ، از یک مته‌ی بزرگ تر کمک بگیرید.
مته ها در طی مرور زمان کند می‌شوند و باید آن ها را بعد از مدتی استفاده به وسیله‌ی دستگاه مته تیز کن، تیز کنید تا مجددا برای شما کارا و قابل استفاده شوند.

جنس مته و مواد سازنده آن

مته ها بر اساس انواع و کاربردهای مختلفی که دارند، از مواد مختلفی ساخته می‌شوند.

فولاد کربن بالا یا فولاد با کربن زیاد

این دسته از مته ها از فولاد با درصد کربن بالا ساخته می‌شوند. این مته های فولادی سخت کاری و حرارت داده شده هستند و مقاومت بسیار بالایی دارند. مته های فولاد کربن بالا برای سوراخکاری بر روی چوب و فلز مناسب هستند و می‌توانید در طولانی مدت از آن‌ها استفاده کنید.

فولاد کم کربن یا فولاد کربن پایین

این دسته از مته های فولادی فقط برای سوراخکاری بر روی چوب مناسب هستند و در استفاده‌ طولانی مدت، مقاومت بالایی ندارند و در استفاده‌ی مداوم نسبت به سایر مته ها زودتر کند می‌شوند.

فولاد سرعت بالا

مته هایی که از فولاد تندبر ساخته می‌شوند ، برای سوراخکاری بر روی فلزات و چوب های سخت و ضخیم قابلیت استفاده دارند. این دسته از مته ها مقاومت بالایی دارند و در مقابل تغییرات دمایی مختلف دچار فرسایش نمی‌شوند. این مته ها برای مدت طولانی به خوبی قابل استفاده هستند و به عبارتی به علت جنس بسیار خوب آن ها، امروزه جایگزین انواع دیگر مته ها شده اند.

فولاد همراه با آلیاژ کبالت

این دسته از مته های فولادی با مقدار زیادی کبالت ساخته می‌شوند و برای سوراخکاری بر روی فلزاتی مانند استیل قابل استفاده هستند. فولاد آلیاژی کبالت در برابر دماهای بالا مقاوم است اما نسبت به فولاد تندبر شکننده تر است.

پوشش مته

همانطور که در بالا توضیح دادیم مته ها از مواد گوناگونی ساخته می‌شوند. علاوه بر مواد سازنده‌ی مته، پوشش یا همان روکش مته نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. روکش خوب و باکیفیت به طول عمر مته‌ی شما می‌افزاید و در طولانی مدت دچار خوردگی و زنگ زدگی نخواهد شد.

پوشش اکسید سیاه

پوشش اکسید سیاه ، یکی از انواع پوشش های مته است که از مقاومت بالایی برخوردار است. این پوشش از سری پوشش های گران قیمت است. روکش اکسید سیاه، در برابر حرارت بالا و خوردگی در اثر مرور زمان، مقاومت بسیار بالایی دارد. اگر مته‌ی شما به این روکش یا پوشش مجهز شده است، بدانید که عمر طولانی تری نسبت به سایر مته ها خواهد داشت.

پوشش نیترید تیتانیوم

این پوشش به عنوان یکی از سرامیک های بسیار سخت برای پوشش مته های فولادی ، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر مته‌ی خریداری شده‌ی شما، دارای این روکش باشد، عمر برشکاری و سوراخکاری شما تا 3 برابر افزایش خواهد یافت.

نیترید آلیاژ آلومینیوم-تیتانیوم

پوشش اکثر مته ها با این ماده است و به طور معمول از این ماده که از قیمت مناسبی برخوردار است استفاده می‌شود. مزیت این روکش نسبت به نیترید تیتانیوم این است که عمر کارکرد مته را تا 5 برابر افزایش می‌دهد.

پودر کربن

پودر کربن معمولا برای پوشش مته هایی استفاده می‌شود که برای برش مواد سختی مانند سنگ و کاشی به کار می‌روند. پوشش کربن از داغ شدن بیش از حد مته‌ی شما در هنگام کار جلوگیری می‌کند و طول عمر مته‌ی شما را افزایش می‌دهد.

نیترید زیرکونیوم

امروزه از پوشش نیترید زیرکونیوم برای پوشاندن برخی از مته های صنعتی استفاده می‌شود. بنابراین کاربرد بسیار زیادی ندارند.

راه های نگهداری و پاکسازی مته

استفاده از فرچه سیمی بهترین راه تمیز کردن مته هاست. ساختار فلزی فرچه سیمی به راحتی به شیارهای مته نفوذ می‌کند و آن ها را به بهترین نحو ممکن از هر گونه براده پاک می‌کند.
شما می‌توانید پس از هر بار استفاده از مته و پاک کردن آن ها به وسیله‌ی فرچه سیمی، مته را به مواد روان کار آغشته کنید یعنی مواد روان کار را بر روی مته بمالید و صبر کنید تا خشک شود. سپس اضافه‌ی موادی را که خشک نمی‌شود را می‌توانید به وسیله‌ی یک حوله یا دستمال تمیز پاک کنید.

انواع مته

شما می‌توانید انواع مته مانند مته الماسه، مته فلز، مته آهن، مته چوب، مته استیل و … را در وب سایت فروشگاهی ما مشاهده و خرید نمایید.
قیمت انواع مته در وب سایت فرشگاهی ابزارلاین در حد معقولی قرار داده شده است و شما می‌توانید برای خرید مته و انواع آن در جنس های متنوع اقدام نمایید.