انواع محافظ برق و کاربردهای محافظ در خانه و محل کار

به‌طورکلی نوسانات برق و وجود جریان‌های اضافی، در تمام سیستم های توزیع برق اجتناب ناپذیرند. با توجه به بالا بودن قیمت محصولات الکتریکی، نیازمند انواع محافظ برق یا محافظ ولتاژ هستیم تا از مدارهای الکتریکی دستگاه های برقی خود محافظت کنیم.

از سوی دیگر، محافظ برق، مدارهای معیوب را خاموش می کند و به این ترتیب، از عواقب خطرناکی مثل سوختگی وسایل برقی و آسیب های دیگر جلوگیری می نماید.

اگر شما هم قصد خرید محافظ ولتاژ را دارید، می توانید در ادامه با همراه باشید تا با انواع محافظ ولتاژ و نکات مهمی که دانستنشان برای خرید یک محافظ ولتاژ مناسب لازم است آشنا شوید.

محافظ برق چیست

بعضی از عوامل موثر بر اختلال و نوسان جریان برق عبارتند از رعد و برق، خیس شدن سیم کشی به خاطر باران، استفاده از وسایل پر مصرف در ساعات اوج مصرف و … .  همه‌ی لوازم الکترونیکی دارای ریزپردازنده‌های حساسی هستند که احتمال دارد حتی با نوسانی به اندازه‌ی ۱۰ ولت از کار بیفتند و باعث دردسر ما بشوند.

محافظ ولتاژ یا محافظ الکترونیکی دستگاهی است که به کمک یک برد الکتریکی و یک رله، در مواقع افت ولتاژ و افزایش ناگهانی ولتاژ،  جریان برق را قطع می کند و  از آسیب دستگاه متصل به آن جلوگیری می نماید. این دستگاه، در زمان برق قطع، جریان برق را با مقداری تاخیر به دستگاه متصل می کند. زیرا در هنگام قطع و وصل برق، مدت زمانی لازم است تا ولتاژ به عدد ثابتی برسد. در این شرایط، دامنه نوسان برق به بیشترین حد خود می‌رسد و دقیقا درست در همین زمان، احتمال آسیب رسیدن به وسایل الکتریکی بسیار بالا می رود.

کاربرد محافظ برق

محافظ ولتاژ به پریز برق متصل می‌شود و دارای یا چند خروجی است. هر محافظ برق دارای سه وضعیت است: وضعیت عادی که نشانگر حالت روشن بودن محافظ است، وضعیت تأخیر که مدت زمانی بین 30 ثانیه تا ۶ دقیقه دارد و هنوز روشن نشده است و وضعیت قطع که به خاطر وجود نوسان برق، نشان می دهد که محافظ به حالت خاموش در آمده است. محافظ های استاندارد سه چراغ LED دارند که هر کدام نشان دهنده‌ی یکی از این وضعیت هاست. محافظ برق، ولتاژهای اضافی و بیشتر از حد مجاز را به زمین منتقل می کند و از ورود آنها به دستگاه‌های متصل به خود ممانعت می کند. معمولا اگر ولتاژ برق به کمتر از 170 ولت و یا به بیشتر از 240 ولت برسد، محافظ وارد عمل می شود و جریان را قطع می کند.

انواع محافظ ولتاژ از نظر ساختمان

محافظ برق معمولی

این نوع از محافظ دارای سه لامپ LED است. ال ای دی قرمز نشانگر تایمر، ال ای دی سبز نشانگر وضعیت عادی و ال ای دی زرد نشانگر حالت غیرعادی است که باعث قطع برق خواهد شد.

محافظ برق دیجیتال

محافظ ولتاژ دیجیتال به جز سه چراغ وضعیت، یک نمایشگر دیجیتالی هم دارد که در حالت غیرعادی، مدت زمان تاخیر و در زمان عادی میزان ولتاژ برق شهری را نشان می دهد.

نکته در اینجاست که نمی توان برای همه‌ی وسایل برقی از یک محافظ ولتاژ استفاده کرد. محافظ الکتریکی یا محافظ ولتاژ انواع گوناگونی دارد که با توجه به وسیله برقی و توان آنها، باید انتخاب شود.

انواع محافظ‌ برق وسایل الکتریکی

محافظ برق یخچال و فریزر

یخچال و فریزر لوازم برقی پر مصرف و گرانی هستند که به خاطر کاربرد خود لازم است همیشه روشن بمانند؛ بنابراین برای محافظت از آنها، باید از محافظ یخچال و فریزر یا محافظ ولتاژ یخچال قوی و مخصوصی استفاده کنیم تا مانع آسیب آنها و خسارت به خودمان شویم.

یخچال و فریزر دو قسمت الکتریکی مهم یعنی برد الکتریکی و کمپرسور دارند که هر دو بخش های بسیار حساسی هستند. گاهی ممکن است نوسانات برق به برد الکتریکی آسیبی وارد نکند اما به کمپرسور که ساختمان حساس‌تری دارد و گرانتر هم هست، لطمه بزند و باعث سوختگی آن ‌شود. این قطعه معمولاً تعمیر نمی‌شود و لازم است تعویض گردد. در یخچال های سایدبای‌ساید که کمپرسور حساس تری دارند، حفاظت از آنها مهم تر هم هست. در هنگام خرید توجه کنید که یک محافظ برق یخچال خوب باید قدرتی حداقل برابر با 2450 ولت آمپر داشته باشد.

محافظ ولتاژ کولر گازی

کولرهای گازی و اسپلیت ها که در طول شبانه روز به صورت طولانی مدت روشن هستند، به خاطر ساختار حساس خود لازم است با یک محافظ ولتاژ پکیج محافظت شوند. یک محافظ کولر گازی خوب حداقل باید قدرت 6500 ولت آمپر را داشته باشد تا به خوبی از وسایل مهم ما محافظت کند.

محافظ برق سیستم های صوتی و تصویری و کامپیوتر ها

این گونه وسایل برقی که به صورت دایمی به برق متصل هستند، نیازمند محافظ برق قوی هستند تا در زمان قطع جریان برق و یا در زمان های اوج مصرف، آسیبی نبینند. دستگاه‌های صوتی و تصویری مثل تلویزیون، کامپیوتر، لپتاپ، ضبط و پخش‌کننده‌ها به صورت مستقیم به پریز یا سه‌راهی متصل می‌شوند و باید بر سر راهشان از محافظ کامپیوتر و محافظ لوازم صوتی و تصویری استفاده کرد. محافظ برق صوتی و تصویری بهتر است بیش از 4 خانه داشته باشد و قدرت آن حداقل برابر با 2450 ولت آمپر باشد.

محافظ برق ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی

بهترین گزینه برای محافظت از ماشین لباس شویی و یا ماشین ظرف شویی مدل‌های دو خانه و ارت دار است که حداقل قدرتی برابر با 5000 ولت آمپر داشته باشد. نیاز به توضیح نیست که اهمیت این وسایل در خانه، محافظت از آنها را بسیار مهم می کند.

محافظ برق کل ساختمان

می توان به جای استفاده از چند محافظ برای وسایل الکتریکی مختلف، از یک محافظ پرقدرت برای محافظت از کل ساختمان استفاده کرد. محل نصب محافظ برق ساختمان بعد از کنتور ساختمان است و از تمام تجهیزات برقی ساختمان در برابر نوسانات برقی محافظت می‌کند. استفاده از این نوع محافظ، با این که ممکن است به خوبی استفاده از محافظ‌ های جداگانه نباشد، اما در میزان هزینه شما صرفه جویی خوبی خواهد کرد. این مدل محافظ ها معمولاً قدرتی برابر با 12000 ولت آمپر دارند و در مارک های مختلفی موجودند.

نکات مهم در هنگام خرید محافظ برق

یک نکته‌ی مهم، دانستن تفاوت محافظ برق و چند راهی برق است. چند راهی برق برای اتصال همزمان چند وسیله به کار می رود اما مانند محافظ برق، محافظتی از وسایل برقی شما به عمل نخواهد آورد.

قبل از خرید محافظ حتما به میزان آمپر مصرفی دستگاهتان توجه کنید. محافظ آمپر پایین نه تنها از وسیله شما محافظت نمی کند بلکه ممکن است آسیب بیشتری هم به دستگاه شما برساند. حتی گاهی از مواقع، ذوب شدن محافظ باعث ایجاد آتش سوزی هم می شود.

به مدت زمان تاخیر دستگاه توجه کنید. اگر حوصله منتظر ماندن برای وصل برق را ندارید، مدل هایی را خریداری کنید که زمان تاخیر کمتری دارند. بعضی از محافظ ها هم دارای قابلیت تنظیم زمان تاخیر هستند.

به تعداد خروجی های دستگاه توجه کنید. اگر می خواهید از چند دستگاه محافظت کنید، به سراغ مدل هایی با چند خروجی بروید. البته لازم است که به میزان جریان لازم برای کل دستگاه های متصل و نیز به حداکثر آمپر خروجی محافظ هم دقت کنید. یک محاسبه معمولی کار شما را راه خواهد انداخت.

کار حرفه ای این است که برای هر دستگاه، محافظ مربوط به همان نوع دستگاه را خریداری کنید؛ مثلا محافظ یخچال و فریزر، محافظ کولر گازی، محافظ تلویزیون، محافظ برق کامپیوتر و … .

یادتان باشد که به گارانتی دستگاه توجه کنید و حتما آن را از یک فروشگاه معتبر خریداری کنید. قیمت محافظ برق یک نشانه خوب از کیفیت آن است.